Uwertura

Uwertura (fr. ouverture– otwarcie, rozpoczęcie; także intrada, entrée, w XVII wieku: symfonia, sinfonia) – niecykliczna instrumentalna forma muzyczna, najczęściej w formie sonatowej stanowiąca wstęp do opery, oratorium, baletu, kantaty lub innego większego dzieła muzycznego, lecz również dramatów teatralnych wykonywana przez orkiestrę. Pomimo jej nietanecznego charakteru, jest to również jedna z możliwych nazw (wymiennie z sinfonią) części wstępnej suity barokowej, która najczęściej przyjmuje wtedy formę uwertury francuskiej, przy czym ostatnia część może ograniczać się do roli cody. Uwertura może być również osobnym dziełem koncertowym. Ferenc Liszt nazywał uwerturami niektóre ze swoich poematów symfonicznych, zapewne z powodu ścisłego w owym czasie związku uwertury z formą sonatową, Claude Debussy zaś nazwał jedną ze swoich uwertur koncertowych preludium (Prélude à l’après-midi d’un faune). Georges Bizet oraz Nikołaj Rimski-Korsakow określali niektóre swoje uwertury mianem audabe. Za jedną z najwybitniejszych uwertur uznaje się uwerturę do Snu nocy letniej Williama Szekspira skomponowaną w 1826 przez 17-letniego Felixa Mendelssohna-Bartholdyego.